Kekemelik, bireyin konuşma akıcılığında ve ritminde bozulmaların yaşandığı bir konuşma bozukluğudur. Bu durum, kişinin kendini ifade etme yeteneğini olumsuz yönde etkileyebilir ve sosyal, duygusal ve akademik yaşamında zorluklara neden olabilir. Kekemelik, genellikle erken çocukluk döneminde başlar ve zamanla farklı şiddetlerde devam edebilir.
Belirtiler
Kekemelik, aşağıdaki belirtilerle kendini gösterebilir:
- Tekrarlar: Ses, hece veya kelimelerin tekrarlanması (örneğin, “b-b-b-ben”).
- Bloklar: Konuşma sırasında ses çıkarmada güçlük çekme, tamamen duraklama (örneğin, “……..ben”).
- Uzatmalar: Seslerin normalden daha uzun süre çıkarılması (örneğin, “ssssssu”).
- İkincil Davranışlar: Kekemelikle birlikte göz kırpma, yüz tikleri, baş sallama gibi davranışların görülmesi.
- Kaçınma Davranışları: Kekemelikten kaçınmak için belirli kelimeleri veya durumlardan kaçınma.
Nedenleri
Kekemeliğin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, birkaç faktörün birlikte rol oynayabileceği düşünülmektedir:
- Genetik Yatkınlık: Ailede kekemelik öyküsü olan bireylerde kekemelik görülme olasılığı daha yüksektir.
- Nörolojik Faktörler: Beyindeki konuşma ve dil merkezlerinde yaşanan anormallikler kekemeliğe katkıda bulunabilir.
- Gelişimsel Faktörler: Dil gelişiminin hızlandığı dönemlerde kekemelik belirtileri ortaya çıkabilir.
- Çevresel Faktörler: Stres, hızlı konuşma, baskı gibi çevresel faktörler kekemelik belirtilerini şiddetlendirebilir.
Kekemelik Türleri
Kekemelik, genellikle iki ana türde sınıflandırılır:
- Gelişimsel Kekemelik: Genellikle çocukluk döneminde ortaya çıkar ve en yaygın kekemelik türüdür. Dil gelişiminin yoğun olduğu dönemlerde fark edilir.
- Edinilmiş Kekemelik: Beyin hasarı, travma veya nörolojik bozukluklar sonucu ortaya çıkan kekemelik türüdür. Yetişkinlerde daha sık görülür.
Değerlendirme ve Tedavi
Kekemelik tedavisi, bireyin ihtiyaçlarına göre özelleştirilmiş bir yaklaşımı gerektirir. Alanında uzman bir dil ve konuşma terapisti tarafından yapılan değerlendirme ve tedavi süreci şu aşamaları içerir:
Değerlendirme
- Konuşma Analizi: Bireyin konuşma akıcılığı, hız ve ritm bozuklukları analiz edilir.
- Gelişimsel Geçmiş: Bireyin ve ailesinin geçmişi hakkında bilgi toplanır.
- Standart Testler: Kekemelik şiddetini ve türünü belirlemek için çeşitli testler uygulanır.
Tedavi
- Konuşma Akıcılığı Teknikleri: Bireyin konuşma akıcılığını artırmak için yavaş konuşma, nefes kontrolü, ritmik konuşma gibi teknikler öğretilir.
- Bilişsel-Davranışçı Terapi: Kekemelikle ilgili olumsuz düşünceleri ve duyguları değiştirmeye yönelik bilişsel-davranışçı teknikler kullanılır.
- Desensitizasyon: Kekemeliğin neden olduğu kaygı ve korkuları azaltmak için desensitizasyon teknikleri uygulanır.
- Aile Eğitimi: Aile üyelerine kekemelik hakkında bilgi verilerek, evde destekleyici bir ortam yaratmaları sağlanır.
Kaynaklar
- American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5).
- Culatta, R., & Leeper, L. (1989). Typical disfluencies in early childhood.
- Yaruss, J. S., & Reardon-Reeves, N. (2012). Counseling Children Who Stutter and Their Families.
- Baba, K., & Konrot, A. (2023). Dil ve Konuşma Terapisi Öğrencilerinin Kekemelik Benzeri Akıcısızlıklar ve Tipik Akıcısızlıklar Hakkındaki Bilgi Düzeyleri ve Görüşleri. Dil Konuşma ve Yutma Araştırmaları Dergisi, 6(2), 96-122.
- Erim, A. (2022). Kekemelikte Akran Akran Zorbalığı Yönetimi: Dil ve Konuşma Terapistleri için Genel Bir Bakış. Dil Konuşma ve Yutma Araştırmaları Dergisi, 5(1), 79-98.
Bursa Dil ve Konuşma Merkezi olarak, kekemelikle başa çıkmak ve konuşma akıcılığını artırmak için profesyonel hizmetler sunmaktayız. Daha fazla bilgi almak veya randevu talep etmek için bizimle iletişime geçebilirsiniz.